Ενότητα 4η

ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΕΤΑΡΤΗ

ΝΑΥΤΕΡΓΑΤΙΚΟ ΑΤΥΧΗΜΑ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΠΡΟΛΗΨΕΩΣ ΤΟΥ

4.1 Γενικά

Στο ναυτικό επάγγελμα, οι κίνδυνοι στους οποίους εκτίθενται τα μέλη του πληρώματος είναι κατά κανόνα συχνότεροι και μεγαλύτεροι από αυτούς που υπάρχουν σε άλλους επαγγελματικούς χώρους. Γι’ αυτό τον λόγο η πολιτεία θεσπίζει ειδικούς κανονισμούς που καθορίζουν τα υποχρεωτικά μέτρα τόσο για την ασφάλεια στο χώρο εργασίας, όσο και για την τήρηση ορισμένης συμπεριφοράς εκ μέρους των εργοδοτών και των εργαζομένων. Στους χώρους εργασίας των ναυτικών ισχύουν διατάξεις διεθνών συμβάσεων και εσωτερικών κανονισμών. Η εφαρμογή των διατάξεων αυτών εξασφαλίζεται με την ενέργεια τακτικών και εκτάκτων επιθεωρήσεων των πλοίων, σε όλα τα λιμάνια του κόσμου, από τα αρμόδια κρατικά όργανα και τον εφοδιασμό τους με τα ανάλογα πιστοποιητικά (πρωτόκολλο επιθεωρήσεως, πιστοποιητικό γραμμής φορτώσεως, ασφάλειας εξαρτισμού, ασφάλειας ραδιοτηλεγραφίας κλπ.).

4.2 Πρόληψη εργατικών ατυχημάτων στα πλοία

Ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας (International Labor Organization – I.L.O.), σε συνεργασία με το Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (International Maritime Organization – I.M.O.) εξέδωσε τον Κώδικα Προλήψεως Ατυχημάτων επί του πλοίου, ο οποίος παρέχει συστηματικές οδηγίες επί του θέματος και χρησιμοποιείται από τις κρατικές υπηρεσίες, τις ναυτικές σχολές και τα ελληνικά πλοία.

Οι γενικές αρχές που διατυπώνονται στον κώδικα είναι οι εξής:

α) Σε κάθε πλοίο πρέπει να προβλέπεται ο διορισμός ενός ή περισσοτέρων καταλλήλων προσώπων που επιλέγονται από τα μέλη του πληρώματος και αναλαμβάνουν, κάτω από τις διαταγές του πλοιάρχου, την ευθύνη για την πρόληψη ατυχημάτων.

β) τα άτομα αυτά έχουν το καθήκον να υποκινούν το ενδιαφέρον των λοιπών μελών του πληρώματος, ιδιαίτερα αυτών που είναι καινούργιοι στο πλοίο ή στο επάγγελμα, για την πρόληψη ατυχημάτων. Εξετάζουν τις συνθήκες εργασίας στο πλοίο, ως προς την ασφάλεια και την υγεία, καθώς και τα παράπονα που τους υποβάλλονται και εισηγούνται καταλλήλως στον πλοίαρχο. Επίσης εξασφαλίζουν την αποτελεσματικότητα των προληπτικών μέτρων για την ασφάλεια και την υγεία.

γ) Οι ναυτικοί πρέπει να είναι συνεχώς σε επιφυλακή για τον εντοπισμό ελαττωμάτων ή καταστάσεων που μπορεί να οδηγήσουν σε περιστατικά ικανά να προκαλέσουν ατυχήματα.

δ) Κανένας ναυτικός δεν πρέπει να επιχειρεί μόνος του εργασίες που είναι πέρα από τις δυνατότητές του, αλλά οφείλει να ζητεί βοήθεια για να αποφεύγεται ο κίνδυνος τραυματισμού ή βλάβης της υγείας του.

ε) Όπου υπάρχει κίνδυνος ή όπου πρέπει ο ναυτικός να φέρει προστατευτικό εξοπλισμό, πρέπει να τοποθετούνται κατάλληλες πινακίδες ή προειδοποιητικά σήματα. Οι ναυτικοί οφείλουν να εξοικειώνονται και να συμμορφώνονται με αυτά τα σήματα.

στ) Οι ναυτικοί πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι σε περίπτωση κακοκαιρίας και λόγω των προνευστασμών (σκαμπανεβασμάτων) ή κλίσεων του πλοίου υπάρχει ο κίνδυνος γλιστρήματος, απώλειας της ισορροπίας και ατυχήματος.

ζ) Οι ναυτικοί πρέπει να προσέχουν όταν χρησιμοποιούν σκάλες ή κινούνται σε χώρους όπου εκτελούνται εργασίες. Πρέπει να έχουν το ένα χέρι ελεύθερο, ώστε να κρατιούνται από χειραγωγούς ή άλλα διατιθέμενα μέσα.

η) Οι ναυτικοί πρέπει να έχουν και τα δύο χέρια ελεύθερα όταν ανεβαίνουν ή κατεβαίνουν απότομες σκάλες ή σκαλωσιές.

4.3 Κανονισμός προλήψεως εργατικών ατυχημάτων στα πλοία

Με εξουσιοδότηση του ΚΔΝΔ εκδόθηκε και ισχύει το Π.Δ. 1349/1981 με το οποίο τίθεται σε εφαρμογή ο κανονισμός προλήψεως εργατικών ατυχημάτων. Προβλέπει ειδικά μέτρα τα οποία αφορούν τα κατωτέρω:

α) Στον τρόπο προσβάσεως στο πλοίο (σκάλα, κιγκλιδώματα, προστατευτικά δίκτυα κλπ).

β) Στα καλύμματα ανοιγμάτων (ανθρωποθυρίδες, φρεάτια, στόμια κυτών, κ.ά.).

γ) Στους διαδρόμους καταστρώματος (καθορίζονται μέτρα προστασίας των διερχομένων).

δ) Στο φωτισμό και αερισμό των χώρων εργασίας (απαγορεύεται η είσοδος στις δεξαμενές για οποιαδήποτε αιτία, έστω και με συσκευή οξυγόνου, αν προηγουμένως δεν έχουν εξαερισθεί επαρκώς και δεν έχουν χαρακτηρισθεί ως ελεύθερες αερίων, εκρηκτικών ή τοξικών.

ε) στην πρόσβαση στα κύτη (μία τουλάχιστον μόνιμη κλίμακα με οδό προσπελάσεως αρκετού πλάτους και χωρίς εμπόδια).

στ) Στα κιγκλιδώματα ή προστατευτικά διαφράγματα (πρέπει να έχουν κατάλληλο ύψος και ασφαλή κατασκευή και αντοχή).

ζ) Στα επικίνδυνα μηχανήματα (προβλέπεται η τοποθέτηση προστατευτικών μέσων ή διαφραγμάτων γύρω από αυτά).

η) Στην προστασία των σωληνώσεων (επαρκής μόνωση ή άλλος τρόπος προστασίας).

θ) Στο δίκτυο ηλεκτρικού ρεύματος (κατάλληλη προστασία και συντήρηση του ηλεκτρικού εξοπλισμού).

ι) Στα φορητά φώτα (προστασία για να αποφεύγεται το σπάσιμο των λαμπτήρων ή η επαφή τους με εύφλεκτα υλικά).

ια) στα σήματα ασφαλείας (ευδιάκριτα σε όλες τις επικίνδυνες περιοχές).

ιβ) Στην απαγόρευση καπνίσματος και γυμνής φλόγας (στα πλοία μεταφοράς ευφλέκτων φορτίων).

ιγ) Στις επικίνδυνες ουσίες (για τις οποίες εφιστάται η προσοχή των μελών του πληρώματος).

ιδ) Στα μέτρα προσωπικής προστασίας (προσωπίδες, κράνη, γυαλιά, γάντια, υποδήματα, αναπνευστικές συσκευές, κλπ.)

ιε) Στον προστατευτικό ιματισμό σε περίπτωση μεταφοράς ειδικών φορτίων (ειδικές ποδιές, κατάλληλα γάντια, υποδήματα και ενδυμασίες που αντέχουν στις χημικές αντιδράσεις).

ιστ) Στη συντήρηση και καθαριότητα του ιματισμού (φύλαξη σε ειδική ιματιοθήκη).

ιζ) Στην ανίχνευση βλαβερών αερίων (κατάλληλα μέσα που εντοπίζουν την ύπαρξη δηλητηριωδών αερίων ή την έλλειψη οξυγόνου στις δεξαμενές ή άλλα διαμερίσματα όπου πρόκειται να εισέλθουν μέλη του πληρώματος).

ιη) Στην παροχή οδηγιών στο πλήρωμα (λεπτομερείς και σαφείς έντυπες οδηγίες).

4.4 Ναυτεργατικό ατύχημα και εφαρμοστέο δίκαιο

Η ευθύνη προς αποζημίωση από ναυτεργατικό ατύχημα ρυθμίζεται από το δίκαιο που διέπει τη σύμβαση ναυτικής εργασίας, δηλαδή από εκείνο το δίκαιο στο οποίο τα μέρη υποβλήθηκαν.

Σε περίπτωση που δεν έχει γίνει επιλογή, η ευθύνη ρυθμίζεται από το δίκαιο της χώρας, που συνδέεται στενότερα με τη σύμβαση ναυτικής εργασίας, άλλως από το δίκαιο της χώρας, όπου ο ναυτικός παρέχει συνήθως την εργασία του σε εκτέλεση της σύμβασης ναυτικής εργασίας, το οποίο είναι το δίκαιο της σημαίας του πλοίου.

Αν η σύμβαση ναυτικής εργασίας διέπεται από το ελληνικό δίκαιο, κατά το δίκαιο τούτο θα κριθούν τα από το ναυτεργατικό ατύχημα προκύπτοντα ζητήματα, όπως, τόσο η υπαιτιότητα για την πρόκλησή του, όσο και οι εκ τούτου πηγάζουσες αξιώσεις και υποχρεώσεις και δη τα δικαιούμενα αποζημίωσης και τα ενεχόμενα σε καταβολή αυτής πρόσωπα, ως και η έκταση αυτής.

Οι όροι ασφαλείας των εργαζομένων στα πλοία του ν. 1045/1980, με τον οποίο κυρώθηκε η Διεθνής Σύμβαση του Λονδίνου «περί ασφαλείας της ανθρώπινης ζωής εν Θαλάσση 1974» και του ν. 1159/1981, με το οποίο κυρώθηκε το Πρωτόκολλο του Λονδίνου έχουν εφαρμογή και επί ναυτεργατικού ατυχήματος, που διέπεται από το ελληνικό δίκαιο.

4.5 Έννοια ναυτεργατικού ατυχήματος, ασθένεια

- Έννοια εργατικού ατυχήματος στην οποία περιλαμβάνεται και η επιδείνωση προϋπάρχουσας ασθένειας του εργαζομένου, η οποία προκλήθηκε από την εξακολούθηση της απασχολήσεως του, έστω και υπό κανονικές συνθήκες, αφού στην περίπτωση αυτή ο εργοδότης, ο οποίος οφείλει να ρυθμίζει τα σχετικά με την εργασία ζητήματα κατά τρόπο που να προστατεύεται η ζωή και η υγεία του εργαζομένου εάν έχει γνωστοποιηθεί σ' αυτόν, η ασθένεια, δεν μπορεί να αξιώσει τη συνέχιση της απασχολήσεως του ασθενούντος ναυτικού και, αν δεν τον θέσει εκτός υπηρεσίας, οι συνθήκες παροχής της εργασίας καθίστανται εξαιρετικές και ασυνήθιστα δυσμενείς, προσλαμβάνοντας έτσι το χαρακτήρα του βιαίου συμβάντος.

- Σε περίπτωση που ο ναυτικός ασθενήσει δικαιούται στο μισθό και νοσηλεύεται με δαπάνες του πλοίου, εφόσον δε η σύμβαση ναυτολόγησης λυθεί με αιτία την ασθένεια του και αυτός νοσηλεύεται έξω από πλοίο, έχει δικαιώματα στα νοσήλια και στο μισθό για όσο χρόνο διαρκεί η ασθένεια, όχι όμως πέραν από τέσσερις μήνες.

Η προστασία του ασθενούς ναυτικού για ασθένεια που προϋπήρχε της ναυτολόγησης και υποτροπίασε ή για ασθένεια χρόνια που παροξύνθηκε, ορίζεται σε ιατρο-φαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, παλιννόστηση και καταβολή του μισθού ασθενείας μέχρι δύο μήνες.

Εάν ο πλοιοκτήτης ισχυριστεί ότι η ασθένεια του ενάγοντος υπήρχε κατά το χρόνο της ναυτολόγησης του, βαρύνεται με την απόδειξη του ισχυρισμού αυτό. Η ανωτέρω προστασία καλύπτει ολόκληρο το χρόνο της σχέσεως ναυτικής εργασίας, αφορά δε ασθένεια οποιαδήποτε μορφής και οφειλόμενη σε οποιαδήποτε αιτία, με εξαίρεση τις περιπτώσεις που ορίζονται με ειδικές διατάξεις.

Για την παροχή της προστασίας αυτής, δεν είναι αναγκαία η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της εργασίας και της ασθενείας, σε αντίθεση με ό,τι ισχύει για τη θεμελίωση αξίωσης από εργατικό ατύχημα.

- Ο μισθός ασθενείας δεν έχει αποζημιωτικό χαρακτήρα αλλ' αποτελεί μισθό και περιλαμβάνει ό,τι ο ναυτικός αποκέρδαινε στο πλοίο πριν από την ασθένεια του, δηλαδή το βασικό μισθό, τα επιδόματα, το αντίτιμο τροφής, τα επιδόματα εορτών ακόμη και τα φιλοδωρήματα που τυχόν καταβάλλονταν. Εάν δε ο ναυτικός έχει δύο ειδικότητες και ασκεί τα καθήκοντα και των δύο τούτων, δικαιούται να λάβει τους μισθούς και των δύο ειδικοτήτων, εκτός από το αντίτιμο τροφής, το οποίο δικαιούται μία μόνο φορά.

[ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 155/2006]

4.6 Ναυτεργατικό ατύχημα, αποζημίωση

Μόνο με την απόδειξη ότι κάποιο ναυτεργατικό ατύχημα προκλήθηκε από δόλο του εργοδότη ή εκείνος δεν τήρησε τους προβλεπόμενους όρους ασφαλείας εργαζομένων μπορεί ο ίδιος ο ναυτικός ή σε περίπτωση θανάτου του οι συγγενείς του να αξιώσει αποζημίωση λόγω του τραυματισμού ή του θανάτου που υπέστη.

Κατά τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα λοιπόν κα προκειμένου να υπάρξει πλήρης αποζημίωση θα πρέπει να αποδειχθεί ότι υπάρχει ή δόλια ενέργεια είτε του εργοδότη είτε των ανθρώπων που αντ’ αυτού δίνουν εντολές στον ναυτικό (πχ του καπετάνιου) και αφετέρου ή να μην τηρήθηκαν οι όροι ασφαλείας των εργαζομένων.

Στη δεύτερη περίπτωση όμως τα δικαστήρια έχουν κρίνει ότι δεν αρκεί μία γενική επίκληση της ασφάλειας αλλά θα πρέπει να γίνεται ειδική αναφορά σε θεσμοθετημένους κανόνες ασφαλείας και συγκεκριμένα ποια μέτρα μέσα και τρόπους παραβίασε ο εργοδότης.

Συγκεκριμένα η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου έχει κρίνει ότι «δεν αρκεί να επήλθε το ατύχημα από την μη τήρηση όρων που επιβάλλονται από την κοινή αντίληψη, την γενική υποχρέωση πρόνοιας και την απαιτούμενη στις συναλλαγές επιμέλεια, χωρίς να προβλέπονται από ειδική διάταξη νόμου οι όροι ασφαλείας ώστε η μη τήρηση αυτών, να μπορεί να συνδεθεί ουσιωδώς με το επισυμβάν ατύχημα»

Πέραν των ανωτέρω όμως υπάρχει ο νόμος για τα εργατικά ατυχήματα που είναι λιγότερο περιοριστικός ως προς τις προϋποθέσεις για αποζημίωση. Ο ν. 551/1915 θέτει ως μοναδικές γενικές προϋποθέσεις να υπάρχει ατύχημα και το πρόβλημα να διήρκεσε πάνω από 4 ημέρες. Η μόνη περίπτωση να μην δικαιωθεί ο παθών εργαζόμενος ή σε περίπτωση θανάτου οι συγγενείς του είναι το ατύχημα να το έχει προκαλέσει ο ίδιος ο παθών.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ

4.7 Το Γραφείο Ευρέσεως Ναυτικής Εργασίας (ΓΕΝΕ)

Για την υποβοήθηση εξεύρεσης εργασίας από τους Έλληνες ναυτικούς και την προστασία τους από το φαινόμενο της παράνομης μεσιτείας συστήθηκε με νόμο του ελληνικού κράτους το 1927 στον Πειραιά το ΓΕΝΕ.

Με τις διατάξεις του Ν. 4256/2014 (ΦΕΚ Α 92/14.4.2014) το ΓΕΝΕ και ο Οίκος Ναύτου συγχωνεύθηκαν στο νέο νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου με επωνυμία «Οίκος Ναύτου – Ναυτική Εργασία» και το διακριτικό τίτλο «ΟΝΝΕ» που εδρεύει στον Πειραιά και τελεί υπό την εποπτεία του Υπουργού Ναυτιλίας.

Η μεσολάβηση του ΓΕΝΕ (με τη σημερινή του πλέον μορφή ως ΟΝΝΕ) γίνεται δωρεάν. Σε ειδικούς καταλόγους που τηρούνται σε αυτό, εγγράφονται κατά χρονολογική σειρά οι προσφερόμενοι για ναυτολόγηση ναυτικοί, καθώς και οι αιτήσεις των εφοπλιστών για την κατάρτιση ή συμπλήρωση των πληρωμάτων τους. Με βάση τους καταλόγους αυτούς, οι ναυτικοί μπορούν να επιλέξουν το πλοίο που προτιμούν να υπηρετήσουν, όπως και οι εφοπλιστές τους ναυτικούς που θα προσλάβουν στα πλοία τους.

4.8 Το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο (Ν.Α.Τ.)

Το ΝΑΤ ήταν νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου με έδρα τον Πειραιά. Ήταν πρωτογενής ασφαλιστικός φορέας για τους ναυτικούς. Καταργήθηκε από τις 1/1/2017 όταν και όλα τα ασφαλιστικά ταμεία αντικαταστάθηκαν από τον ΕΦΚΑ (Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης).

Σήμερα το ΝΑΤ (ως ενσωματωμένο στον ΕΦΚΑ) έχει δύο κλάδους ασφάλισης. Τον κλάδο των συντάξεων και τον κλάδο της επικουρικής ασφάλισης. Ο κλάδος συντάξεων παρέχει συντάξεις λόγω γήρατος, ανικανότητας, θανάτου, ατυχήματος καθώς και ελάχιστης ασφαλιστικής προστασίας. Ο κλάδος επικουρικής ασφάλισης είναι σχετικά νέος και νομοθετήθηκε με τον Ν. 1482/84. Σκοπός του είναι η παροχή στους ασφαλισμένους του, επικουρικής μηνιαίας σύνταξης. Από τα έσοδα του ΝΑΤ (ΕΦΚΑ) παρέχεται και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στους ναυτικούς (εν ενεργεία και συνταξιούχους) μέσω του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. (Εθνικός Οργανισμός Παροχής Υπηρεσιών Υγείας) ο οποίος απορρόφησε το σκέλος ιατροφαρμακευτικής προστασίας του Οίκου Ναύτου με τον Ν. 4052/2012.

Το ΝΑΤ (ΕΦΚΑ) αποδίδει κάθε χρόνο τα ποσά που εισπράττονται για λογαριασμό του ΕΛΟΕΝ (Ειδικό Λογαριασμό Οικογενειακών Επιδομάτων), και καταβάλλονται οικογενειακά επιδόματα στους εν ενεργεία ναυτικούς. Επίσης το ΝΑΤ (ΕΦΚΑ) μαζί με τα δικά του έσοδα εισπράττει και τα έσοδα (τα οποία στη συνέχεια αποδίδει) των εξής υπέρ τρίτων Ταμείων Προνοίας, Ειδικών Λογαριασμών και Κεφαλαίων:

Ταμείο Πρόνοιας Αξιωματικών Εμπορικού Ναυτικού (ΤΠΑΕΝ)

Ταμείο Πρόνοιας Κατωτέρων Πληρωμάτων Εμπορικού Ναυτικού (ΤΠΚΠΕΝ)

Κεφάλαιο Ανεργείας-Ασθενείας Ναυτικών (ΚΑΑΝ)

Κεφάλαιο Ναυτικής Εκπαίδευσης (ΚΝΕ)

Κεφάλαιο Πλοηγικής Υπηρεσίας (ΚΠΥ)

Κεφάλαιο Δυτών (Κ.Δ)

Κεφάλαιο Ασφάλισης Επιβατών και Οχημάτων (ΚΑΕΟ)

Εστία Ναυτικών (Ε.Ν.)

Ειδικός Λογαριασμός Οικογενειακών Επιδομάτων (ΕΛΟΕΝ)

Κλάδος Επικουρικής Ασφάλισης Ναυτικών (ΚΕΑΝ)

Ναυτικό Επιμελητήριο της Ελλάδος (ΝΕΕ)

Ναυτικό Μουσείο

4.9 Ο Οίκος Ναύτου

Ο Οίκος Ναύτου ήταν νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου με έδρα τον Πειραιά και παραρτήματα σε διάφορες επαρχιακές πόλεις με σημαντικό πληθυσμό ναυτικών. Σκοπός του Οίκου Ναύτου ήταν η παροχή προστασίας κατά της ασθενείας των εν ενεργεία ναυτικών και των συνταξιούχων, καθώς και των οικογενειών τους.

Με τον Ν. 4052/2012 αθρ. 13 παρ. 17, από την 1^η Απριλίου 2012, ο Οίκος Ναύτου απορροφήθηκε από τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ. (Εθνικός Οργανισμός Παροχής Υπηρεσιών Υγείας) μέσω του οποίου συνεχίζεται η προστασία των ναυτικών. Η προστασία αυτή συνίσταται στην παροχή:

α) Φαρμακευτικής περιθάλψεως και ιατρικής αντιλήψεως.

β) Ακτινολογικών και εργαστηριακών εξετάσεων.

γ) Νοσηλείας σε κλινικές, νοσοκομεία και ειδικά θεραπευτήρια.

δ) Επιδόματα τοκετού, λουτροθεραπείας, εξόδων κηδείας, κλπ.

Η προστασία του Οίκου Ναύτου (Ε.Ο.Π.Υ.Υ. ) στους ασθενείς ναυτικούς παρέχεται μετά την εξάντληση της παρεχόμενης προστασίας από τον πλοιοκτήτη, σύμφωνα με τις διατάξεις του ΚΙΝΔ.

4.10 Υποχρέωση ασφάλισης - Κύκλος Προσώπων που είναι Ασφαλισμένα στο Ν.Α.Τ.

Το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο ασφαλίζει:

Τους Έλληνες απογεγραμμένους ναυτικούς.

Τους Κύπριους απογεγραμμένους ναυτικούς.

Τους υπηκόους ξένων κρατών μελών της Ε.Ε. που εργάζονται σε πλοία με ελληνική σημαία ή ξένη, ασφαλιστικώς συμβεβλημένων με το Ν.Α.Τ.

Υποχρέωση Ασφάλισης

Σύμφωνα με το άρθρο 3 παρ.1 του ΚΝ. 792/78, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 8 του 1085/80 υπάγονται υποχρεωτικά στην ασφάλιση οι Έλληνες ναυτικοί:

Οι ανήκοντες σε συγκροτημένο πλήρωμα πλοίου με ελληνική σημαία ή ξένη συμβεβλημένα ασφαλιστικώς με το Ν.Α.Τ.

Οι νόμιμοι εκπρόσωποι στο εσωτερικό ή εξωτερικό της ανώτατης οργάνωσης των Ελλήνων ναυτικών που εδρεύει στην Ελλάδα, για όσο χρόνο αυτοί εκπροσωπούν την οργάνωση αυτή όχι πέραν της πενταετίας και εφόσον έχουν δίπλωμα ή πτυχίο ναυτικής ικανότητας και δεκαετή τουλάχιστον εργασία σε πλοίο.

Οι αρχιπλοηγοί και πλοηγοί και το βοηθητικό προσωπικού που υπηρετεί στους πλοηγικούς σταθμούς.

Οι πλοηγοί που υπηρετούν σε λιμάνια άλλων κρατών.

Οι εκάστοτε μετεκπαιδευόμενοι στις Δ.Σ.Ε.Ν ναυτικοί για το χρονικό διάστημα της μετεκπαίδευσης σε αυτές.

Οι υπάλληλοι Προξενικών Λιμεναρχείων, οι Καθηγητές ή Διευθυντές σπουδών Δ.Σ.Ε.Ν., οι Κυβερνήτες και τα μέλη πληρώματος πλοίων της κατά θάλασσαν Οικονομικής Αστυνομίας (Θ.Ο.Α.) καθ' όσο χρόνο ήσαν εν ενεργεία, εφόσον είναι απογεγραμμένοι ναυτικοί και έχουν δεκαετή τουλάχιστον στο Εμπορικό Ναυτικό, "πραγματική ναυτική υπηρεσία".

Οι εκάστοτε υπηρετούντες με οποιαδήποτε σχέση Δημοσίου ή Ιδιωτικού Δικαίου στο Υπουργείο ή της υπηρεσίες του, εφόσον είναι απογεγραμμένοι ναυτικοί και έχουν στο Εμπορικό Ναυτικό δεκαετή τουλάχιστον "πραγματική ναυτική υπηρεσία" η οποία περιορίζεται σε πενταετή, εάν αυτοί είναι κάτοχοι διπλώματος Πλοιάρχου, Μηχανικού ή Ραδιοτηλεγραφητού Α' Tάξεως Εμπορικού Ναυτικού.

Οι εκάστοτε υπηρετούντες με οποιαδήποτε σχέση Δημοσίου ή Ιδιωτικού Δικαίου στους Οργανισμούς που εποπτεύονται από το Υπουργείο, εφόσον είναι απογεγραμμένοι ναυτικοί και έχουν στο Εμπορικό Ναυτικό δεκαετή τουλάχιστον "πραγματική ναυτική υπηρεσία".

Οι Αρχιπλοίαρχοι και Αρχιμηχανικοί ναυτιλιακών επιχειρήσεων.

Οι Πλοίαρχοι Α' Tάξεως και Μηχανικοί Α', που εργάζονται σε ναυτιλιακές επιχειρήσεις και αποδεδειγμένα δεν ασκούν άλλο επάγγελμα για τα δύο τρίτα (2/3) μόνο της υπηρεσίας των.

Οι εκάστοτε εργαζόμενοι σε Δημόσιες Σχολές του Εμπορικού Ναυτικού της Eστίας Ναυτικών απογεγραμμένοι ναυτικοί, εφόσον έχουν δεκαετή τουλάχιστον "πραγματική ναυτική υπηρεσία" σε πλοία της κατηγορίας Β του πίνακα 1του άρθρου 16 του ΚΝ 792/78.

Οι έλληνες ναυτικοί που υπηρετούν σε βοηθητικά πλοία του Πολεμικού Ναυτικού. Η υπηρεσία αυτή λογίζεται ως προς την καταβολή των εισφορών και τον υπολογισμό της σύνταξης σαν πραγματοποιηθείσα σε Ακτοπλοϊκά Ελληνικά πλοία του εμπορικού Ναυτικού.

Επίσης με τις διατάξεις του άρθρου 5 του Ν 2575/98 ασφαλίζονται επίσης:

Οι Γενικοί Eπιθεωρητές σκάφους και οι Επιθεωρητές - Μηχανικοί ασφαλίζονται υποχρεωτικά στο ΝΑΤ κατ' εξαίρεση της κείμενης νομοθεσίας, για υπηρεσία μέχρι (6) έξι το πολύ μήνες κατά την διάρκεια κάθε ημερολογιακού έτους μόνο εφόσον:

υπηρετούν σε πλοία άνω των 1000 κ.ο.χ και

έχουν δίπλωμα Πλοιάρχου ή Μηχανικού Α' τάξης (πργ 9).

Πλοίαρχοι Α' και Β' Tάξης και Μηχανικοί Α' και Β' Τάξης Ε.Ν. μπορούν να αναγνωρίσουν (με εξαγορά) δύο το πολύ φορές την υπηρεσία τους μέχρι 12 μήνες για κάθε πλοίο στο ΝΑΤ, σε πλοία που τελούν υπό ναυπήγηση στην Ελλάδα ή την αλλοδαπή είναι πάνω από 3000 κ.ο.χ δεν έχουν ναυτολόγια, υψώσουν την ελληνική σημαία κατά την πρώτη νηολόγηση και τη διατηρήσουν για χρόνο διπλάσιο του χρόνου που εξαγοράζουν (πργ.13).

Η διάταξη αυτή εφαρμόζεται για όσο χρόνο διαρκεί η ναυπήγηση και για δύο το πολύ αξιωματικούς των ανωτέρω ειδικοτήτων για κάθε πλοίο που μπορεί να είναι ή Πλοίαρχοι, ή Μηχανικοί ή ένας Πλοίαρχος και ένας Μηχανικός.

Επίσης στο εδ.γ ορίζεται ότι μόνο οι Πλοίαρχοι Β' Tάξης μπορούν να εξαγοράσουν μέχρι (6) έξι μήνες στα υπό ναυπήγηση πλοία, η οποία θα υπολογίζεται για την συμπλήρωση της συνολικά απαιτούμενης υπηρεσίας για την απόκτηση Διπλώματος Πλοιάρχου Α Tάξης.